بیم و امید تحریم های جدید پتروشیمی ها چیست؟
شب گذشته خبری مبنی بر اعمال تحریم‌های جدید علیه پتروشیمیایران از سوی آمریکا روی خروجی سایتها قرار گرفت. طبق اعلام وزارت خزانه‌داری آمریکا شرکت «صنایع پتروشیمی خلیج فارس» و ۳۹ شرکت تابعه و نمایندگی‌های فروش آن در فهرست سیاه تحریم‌ها قرار گرفته‌اند.
شرکت «صنایع پتروشیمیخلیج فارس» به سبب حمایت مالی از قرارگاه خاتم الانبیا که مرکز مهندسی و ساخت و ساز سپاه پاسداران انقلاب اسلامیاست، تحریم شده است. بنا به اعلام وزارت خزانه‌داری آمریکا، این شرکت به تنهایی نیمی از صادرات پتروشیمی ایران را بر عهده دارد.
در این میان، نام شرکتهای بورسی مبین، فجر، بوعلی، پترول، لردگان، نوری و پارس به چشم میخورد.
همانطور که انتظار میرفت اعلام این خبر معاملات سهام شرکتهای پتروشیمی در بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار داد که در نتیجه آن، «فارس» ۲۷۶ واحد اثر منفی بر شاخص کل گذاشت که اولین روز هفته را به رنگ سبز آغاز نکند.
مدتی قبل نیز خبر تحریم صنعت فلزات اساسی منتشر شد که در آن زمان اغلب معتقد بودند این موضوع تازگی ندارد و بیشتر بازی روانی است. در خصوص تحریم «فارس» و زیرمجموعههایش نیز به نظر میرسد همین جو حاکم باشد. معاملات امروز نشان داد که اثر منفی تحریم‌ها بر معاملات «فارس» تاثیر ندارد.
صادرات محصولات پتروشیمی به ویژه پلیمرها همچون پلی اتیلن‌ها، پلی کربنات، PET، PVC و … و محصولات شیمیایی همچون پارازایلین، تولوئن، استایرن منومر و بنزن همگی بر خلاف نفت خام و میعانات گازی نیازی به کشتی‌های غول پیکر برای صادرات و جابه‌جایی ندارد و این نکته مثبتی است اما بسیاری از آنها قابلیت انبار کردن نیز ندارند و این موضوع نگران کننده است. بطور مثال گاز مایع (LPG) از جمله فراورده های نفتی است که قابلیت انبار کردن ندارد و اگر تحریم ها بطور واقعی بوقوع بپیوندند، نگرانی های گسترده ای در حوزه تولید بوجود خواهد آورد.
شرکت های فولادی که پیش از این تحریم شده بودند، قابلیت جذب سرمایه بیشتری دارند چرا که تولیدات این کارخانه ها قابلیت انبارکردن دارند و نسبتا کمتر از تحریم های صادراتی تاثیر میپذیرد.
به هر حال تحریم های وضع شده علیه پتروشیمی ها، جدید است. در واقع اگر کسی با هلدینگ خلیج فارس همکاری کند، مشمول تحریم واقع می شود اما پیشتر اگر همکاری می کرد، تنها جریمه نقدی می شد. بسیاری از تحلیلگران صنعت پتروشیمی را با فلزات مقایسه کردند و می گویند: وقتی فلزات تحریم شدند، حجم فروش شرکت های فولادی و فلزاتی کاهش نیافت و وقتی تحریم ثانویه شدند، دلال ها به میدان آمدند و باز هم مقدار فروش تغییر نکرد. بسیاری از فعالان بازار معتقدند خطری صنعت پتروشیمی را تهدید نمی کند. در واقع تحریم ثانویه علیه هلدینگ فارس اعلام شده است که گرچه می تواند در کوتاه مدت موثر باشد اما در میان مدت حجم فروش ثابت و نام مشتریان تغییر می کند لذا نگرانی خاصی ندارد.
در پایان باید گفت بسیاری از مسایل سیاسی غیر قابل تحلیل است. هر چند پیش تر با تهدید های سیاسی، بسیاری از سرمایه گذاران راه خروج را از بازار در پیش گرفتند اما پس از آن متوجه شدند که این موضوع یک شوک سیاسی بوده و بازار را در کوتاه مدت منفی کرد و در عین حال فرصت ورود و سرمایه گذاری برای میان مدت بوده است.